De ambitieuze moderniseringsplannen die momenteel bij De Post lopen, slorpen handenvol geld op. Geld dat het bedrijf niet heeft. Europa staat bovendien niet toe dat de overheid nog middelen stopt in het overheidsbedrijf. De intrede van een private partner is dan ook de enige oplossing om het bedrijf extra zuurstof te geven.

Christof Vanschoubroek

IN 2006 valt de helft van de omzet die De Post draait open voor de concurrentie. Vanaf die datum verliest ze haar monopolie voor brieven vanaf 50 gram of voor brieven die voor 1,2 euro of meer gefrankeerd zijn. Wereldspelers zoals het Nederlandse TPG en Deutsche Post zullen niet nalaten om op dat ogenblik de Belgische markt te bestoken. Daar komt nog eens bij dat het postvolume jaar na jaar afneemt omdat de elektronische alternatieven een steeds groter deel van de koek opeisen. De voorbije jaren viel het volume brievenpost telkens terug met drie procent.

De gedelegeerd bestuurder Johnny Thijs probeert aan die evolutie het hoofd te bieden door een dubbel spoor te bewandelen. Het volumeverlies en het bijbehorende verlies aan inkomsten probeert hij op te vangen door nieuwe activiteiten te ontwikkelen. Maar die dochterondernemingen zitten zeker al tot in 2005 in de rode cijfers. De direct-marketingdochter Vicindo zit zelfs zodanig in de problemen dat De Post voor het bedrijf op zoek is naar een partner.

Daarnaast werd een aantal jaren geleden een hele rist moderniseringsprocessen op de sporen gezet om van De Post een efficiënter en klantvriendelijker bedrijf te maken. Twee daarvan staan daarbij centraal: het computerprogramma Poststation moet het werk aan de loketten vlotter laten verlopen, terwijl het fameuze Georoute de meest efficiënte postrondes uittekent. Thijs rekent erop dat het overheidsbedrijf het dankzij die moderniseringsprojecten tegen 2007 met ongeveer 8.500 postmannen en vrouwen minder kan stellen. Thijs hoopt die twee projecten eind dit jaar af te ronden.

Dat lijkt op het eerste gezicht mooi, maar de stappen die De Post nu zet, komen rijkelijk laat. Concurrenten als Deutsche Post en TPG staan al mijlen verder. Het zijn beursgenoteerde wereldspelers die aan het postluik met DHL en TNT een immens logistiek luik gebreid hebben.

Thijs had eerder al laten verstaan dat het voor hem niet zolang moest duren om een buitenlandse partner onder de arm te nemen. Die grote buitenlandse spelers hebben heel het proces al doorgemaakt en die kennis komt De Post nu al goed van pas, was zijn redenering. Maar de federale minister van Overheidsbedrijven Johan Vande Lanotte heeft altijd gezegd dat De Post eerst uit de rode cijfers moest raken, vooraleer de zoektocht naar een private partner kan starten. Die timing begint nu steeds meer gelijk te lopen. Vande Lanotte heeft Thijs de opdracht gegeven om dit jaar al break-even te draaien, een opdracht die Thijs aanvaard heeft, hoewel hij die vroeger altijd als ,,onmogelijk » bestempelde.

De zoektocht naar een partner is zo goed als onvermijdelijk voor het bedrijf. De moderniseringplannen kosten handenvol geld. De kapitaalsverhoging met 300 miljoen euro die de overheid na veel gehakketak met de Europese Commissie toekende, smelt weg als sneeuw voor de zon. De verliezen stapelen zich op en bovendien start De Post vanaf 2005 met de bouw van de nieuwe sorteercentra, goed voor een kostprijs van 165 miljoen euro. Bovendien moeten heel wat postgebouwen dringend opgekalefaterd worden, wat nog eens 150 miljoen euro kost.

Deutsche Post, het Franse La Poste en het Nederlandse TPG hebben al aangegeven wel iets te zien in De Post. Het meest expliciet is de interesse van TPG. Gedelegeerd bestuurder Peter Bakker zei in oktober vorig jaar nog dat het bedrijf de meerderheid wil nemen in De Post. Maar daar wringt net het schoentje. Vande Lanotte wil absoluut dat de meerderheid van het bedrijf in overheidshanden blijft. Vandaar dat hij gisteren staalhard ontkende dat hij De Post wil privatiseren lees: de meerderheid uit handen geven. Hij gaf wel toe dat hij een intrede door een private partner onderzoekt, maar dat nog niets is beslist.

De vraag is maar of private partners geïnteresseerd zijn in een bedrijf waarop zowel politiek als vakbonden zo zwaar doorwegen. Welke private onderneming is geïnteresseerd in een overheidsbedrijf waarin de minister zich persoonlijk bemoeit met de prijs van een postzegel of waarin de vakbonden bij elke modernisering het proces dreigen te verlammen? Daarnaast moet binnen het bedrijf ook rekening gehouden worden met de precaire communautaire evenwichten. Zo werd na veel gepalaver uiteindelijk beslist om vijf sorteercentra te behouden: twee in Vlaanderen, twee in Wallonië en eentje in Brussel. Studies hadden nochtans uitgewezen dat het met minder kon.

In eerdere interviews verwees Vande Lanotte naar Belgacom om te bewijzen dat private aandeelhouders niet per se de dupe moeten zijn van hun minderheidspositie. De succesvolle beursgang van de telecomgroep sterkt hem in die overtuiging. Maar daarbij mag niet vergeten worden dat Belgacom op het ogenblik van de intrede van de private partners een financieel gezond bedrijf was, dat vooral de partners binnenhaalde om meer internationaal te focussen. De Post boekte in 2002 een nettoverlies van 47 miljoen euro en vorig jaar kwam het verlies ook in die grootorde uit. Bovendien heeft het bedrijf geen oorlogskas om de verdere groei te financieren, laat staan om de modernisering helemaal af te ronden.

Maar Vande Lanotte benadrukte gisteren ook dat de intrede van een private partner ,,enkel onderzocht wordt ». Donderdag en vrijdag liepen een twintigtal zakenbanken op het kabinet langs om uit de doeken te doen hoe ze het dossier zouden aanpakken.

De minister wil allicht zijn collega’s aan de andere kant van de taalgrens en vooral de PS niet verontrusten. De Waalse socialistische vakbond FGTB, die aanleunt bij de PS, worstelt al meer met de hervormingen bij De Post dan zijn Vlaamse tegenhangers. Die hervormingen zijn sterker voelbaar in Wallonië dan in Vlaanderen. In het noorden van het land werden de afgelopen jaren al inspanningen gedaan om de efficiëntie op te drijven.

Zo dicht bij de verkiezingen is het altijd op eieren lopen, zeker in dergelijk explosieve dossiers. Zo dekt Vande Lanotte zich in één klap ook onmiddellijk in mochten zich geen interessante partijen aandienen.