ZAVENTEM – Acht op de tien luchtverkeersleiders zeggen dat de snel opeenvolgende veranderingen van het spreidingsplan de veiligheid niet ten goede komen. Zeven op de tien zeggen dat de werkstress erdoor is toegenomen. Toch verklaart een meerderheid nog geen fouten gemaakt te hebben door de spreiding. Dat blijkt uit een enquĂȘte die studente journalistiek Lies Maesschalck hield bij de verkeersleiders.
LIES Maesschalck, studente journalistiek aan de Lessius Hogeschool in Antwerpen, verrichtte als eindwerk een verkennend onderzoek bij de luchtverkeersleiders van de toren op Zaventem en in het verkeersleidingcentrum Canac in Steenokkerzeel. ,,Ik vond dat de stem van deze mensen ontbrak in het debat rond vliegtuighinder », zegt Maesschalk. ,,Nochtans zijn zij het die het spreidingsplan moeten uitvoeren. »
Het onderzoek bestond uit een schriftelijke enquĂȘte. 58 van de 206 verkeersleiders vulden de enquĂȘte in. Aangezien het om een Nederlandstalig onderzoek ging, zullen de mensen die antwoordden Vlamingen of in ieder geval Nederlandskundigen geweest zijn.
Maesschalk legde hen 21 stellingen voor waarop ze mochten antwoorden met akkoord, niet akkoord of geen mening.
De meest frappante resultaten op een rijtje:
81 procent van de respondenten vindt dat de snel opeenvolgende veranderingen van de vliegprocedures door het spreidingsplan een negatieve invloed hebben op de veiligheid. 65,5 procent vindt dat de veranderingen in de spreiding misverstanden creëren tussen verkeersleiders en piloten.
57 procent noemt het spreidingsplan van Anciaux geen goed plan. Bijna 70 procent vreest bovendien dat het snel opnieuw zal veranderen.
Meer dan 70 procent zegt dat de spreiding meer stress teweegbrengt, de helft zegt meer onzekerheid te ervaren in zijn werk. Toch zegt maar 43 procent zich meer onzeker te voelen bij zijn of haar werk. Een op de drie vindt het niet moeilijk de spreidingsplannen in de praktijk om te zetten. 60 procent zegt niet meer fouten te maken dan voorheen. Een kwart wel.
88 procent is ontevreden over de politieke besluitvorming . De rest heeft geen mening, dus niemand is er wél gelukkig mee. Drie op de vier vinden dat ze onvoldoende betrokken werden bij de organisatie van de spreiding. Bijna 85 procent gaat akkoord met de stelling dat er door het beleid te weinig rekening wordt gehouden met de gevolgen van de verkeersleiding. 77,5 procent is van oordeel dat de politici ,,er te weinig verstand van hebben ». Acht op de tien vinden dat politici ,,krampachtig de eisen van de actiegroepen inwilligen ».
De helft van de verkeersleiders zegt dat omwonenden mogen protesteren, maar negen op de tien vinden de eisen overdreven. 53,5 procent geeft aan dat er een oneerlijke verdeling gebeurt tussen Vlaanderen en Brussel.
Maesschalck bood de geĂ«nquĂȘteerden ook de kans om los van de stellingen persoonlijke bedenkingen te noteren. Een greep daaruit leest u in het kadertje hieronder. De studente interviewde ook de verkeersleiders van de toren over hun ervaringen. Daaruit blijkt dat zij door de veelvuldige omschakelingen van startbaangebruik hun routine en hun automatismen kwijt zijn. Daar vallen ze graag op terug in probleemsituaties. In het weekend spreken ze ronduit van chaos.
De Belgische Gilde der Verkeersleiders, de beroepsvereniging, reageert behoedzaam op de resultaten van de enquĂȘte. ,,Zeggen dat het spreidingsplan niet veilig is, is zeggen dat we onze job niet goed doen. Dat klopt niet », zegt voorzitter Philippe Witpas. ,,Als het plan echt onveilig was, hadden we al aan de alarmbel getrokken. Er leeft wel onvrede bij onze mensen, omdat er geen continuĂŻteit in zit. Elke verandering in procedure verhoogt de kans op fouten. Maar beweren dat er door de spreiding ongelukken zullen gebeuren, gaat te ver. Er zijn nog geen incidenten geweest. »
,,Je kunt erover discussiëren dat spreiding niet kiest voor de meeste veilige en meest efficiënte oplossing, maar ze is wel het wettelijk kader waarin wij moeten werken. En binnen dat kader proberen wij er het beste van te maken », aldus Witpas.
Het kabinet van minister van Mobiliteit Bert Anciaux (Spirit) zegt dat alle wijzigingen van procedures met Belgocontrol en het directoraat-generaal van de Luchtvaart op veiligheid gecheckt worden. Belgocontrol, werkgever van de verkeersleiders, zegt dat de veiligheid niet in het gedrang is. ,,Alle spreidingsscenario’s werden getoetst en als ze niet voldeden, zijn ze afgevoerd », zegt woordvoerder Guy ViselĂ©. ,,Wel zijn wij vragende partij voor meer stabiliteit. De plannen veranderen liefst niet al te veel meer. »
Tom Ysebaert